Luật bảo vệ thông tin cá nhân

Từ việc đăng ký tài khoản, sử dụng mạng xã hội đến giao dịch tài chính, mọi hành động của chúng ta đều để lại dấu vết thông tin. Tuy nhiên, nhiều cá nhân và tổ chức lại khai thác, thu thập hoặc rò rỉ thông tin cá nhân một cách trái phép, gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng. Do đó, luật bảo vệ thông tin cá nhân ra đời nhằm đảm bảo quyền riêng tư và bảo vệ người dân trước các nguy cơ trên không gian số. Hãy cùng dịch vụ thám tử tại TPHCM tìm hiểu chi tiết nhé.

Nội dung bài viết

1. Thông tin cá nhân là gì?

Theo Nghị định số 13/2023/NĐ-CP về bảo vệ dữ liệu cá nhân (có hiệu lực từ 01/7/2023), thông tin cá nhân được chia thành hai loại:

1.1. Thông tin cá nhân cơ bản

Là những dữ liệu xác định danh tính một cá nhân, bao gồm:

Họ tên, ngày tháng năm sinh
Giới tính, quốc tịch
Số điện thoại, địa chỉ email
Địa chỉ cư trú
CCCD, số CMND, hộ chiếu
Mã số thuế, tài khoản ngân hàng

1.2. Thông tin cá nhân nhạy cảm

Là những dữ liệu dễ bị lợi dụng gây tổn hại về thể chất, tinh thần, tài chính của người đó, bao gồm:

Tình trạng sức khỏe, hồ sơ bệnh án
Thông tin tài chính, số tài khoản ngân hàng
Dữ liệu sinh trắc học: vân tay, khuôn mặt, võng mạc
Xu hướng chính trị, tôn giáo, dân tộc
Vị trí địa lý thời gian thực (qua GPS)

Thông tin cá nhân, đặc biệt là thông tin nhạy cảm, cần được bảo mật tuyệt đối và chỉ được sử dụng khi có sự đồng ý của chủ thể dữ liệu.

Xem thêm: Đàn ông ngoại tình với ai

2. Vì sao cần có luật bảo vệ thông tin cá nhân?

2.1. Ngăn chặn rủi ro lừa đảo, đánh cắp danh tính

Rất nhiều đối tượng xấu lợi dụng thông tin cá nhân bị rò rỉ để:

Mạo danh vay tiền
Đăng ký sim rác, tài khoản ngân hàng
Gửi thư rác, cuộc gọi quấy rối
Lừa đảo người thân của nạn nhân

2.2. Bảo vệ quyền riêng tư

Quyền riêng tư là một trong những quyền cơ bản của công dân được Hiến pháp 2013 công nhận. Việc thu thập, sử dụng, công khai thông tin cá nhân mà không được sự đồng ý là hành vi vi phạm pháp luật.

2.3. Tạo nền tảng cho chuyển đổi số an toàn

Trong bối cảnh chính phủ và doanh nghiệp chuyển sang nền tảng số, bảo vệ dữ liệu cá nhân giúp người dùng tin tưởng vào các dịch vụ trực tuyến, thúc đẩy thương mại điện tử, ngân hàng số, giáo dục trực tuyến…

3. Các nguyên tắc trong luật bảo vệ thông tin cá nhân

Theo Nghị định 13/2023/NĐ-CP, tổ chức, cá nhân khi xử lý dữ liệu cá nhân cần tuân thủ 8 nguyên tắc quan trọng sau:

Nguyên tắc minh bạch: Việc thu thập dữ liệu phải rõ ràng về mục đích, phạm vi sử dụng.
Nguyên tắc hạn chế: Chỉ được thu thập những dữ liệu cần thiết cho mục đích đã thông báo.
Nguyên tắc đồng ý: Phải được sự chấp thuận của người có thông tin.
Nguyên tắc bảo mật: Có biện pháp bảo vệ an toàn dữ liệu.
Nguyên tắc sử dụng hợp lý: Không sử dụng cho mục đích khác ngoài thỏa thuận.
Nguyên tắc lưu trữ tối ưu: Chỉ lưu trữ trong thời gian cần thiết.
Nguyên tắc truy cập và chỉnh sửa: Người dùng có quyền kiểm tra, chỉnh sửa thông tin.
Nguyên tắc trách nhiệm: Cá nhân/tổ chức chịu trách nhiệm nếu để lộ thông tin.

Đọc thêm: Người tình không bao giờ cưới

4. Quyền lợi của công dân theo luật bảo vệ thông tin cá nhân

Người dân có các quyền hợp pháp sau đối với dữ liệu cá nhân của mình:

4.1. Quyền được biết

Bạn có quyền biết thông tin nào đang được thu thập, lưu trữ, chia sẻ và bởi ai.

4.2. Quyền đồng ý hoặc từ chối

Bạn có thể từ chối hoặc rút lại sự cho phép xử lý dữ liệu bất cứ lúc nào.

4.3. Quyền truy cập, chỉnh sửa, xóa bỏ

Bạn có quyền truy cập, yêu cầu chỉnh sửa hoặc xóa thông tin sai lệch, không còn cần thiết.

4.4. Quyền khiếu nại

Nếu thông tin cá nhân bị lạm dụng hoặc rò rỉ, bạn có quyền khiếu nại lên Cục An toàn Thông tin hoặc Bộ Công an.

5. Nghĩa vụ của tổ chức, doanh nghiệp

Các tổ chức, công ty khi thu thập và xử lý thông tin người dùng cần thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ sau:

Thông báo rõ ràng mục đích thu thập
Có chính sách bảo mật thông tin minh bạch
Xin ý kiến đồng thuận trước khi lưu trữ và sử dụng dữ liệu
Giao trách nhiệm cụ thể cho cá nhân, bộ phận bảo vệ dữ liệu
Không được bán hoặc chia sẻ dữ liệu cho bên thứ ba trái phép
Có phương án kỹ thuật ngăn chặn rò rỉ, xâm nhập

Tìm hiểu thêm: Cách nhận biết CCCD giả

6. Hành vi vi phạm luật bảo vệ thông tin cá nhân

Một số hành vi vi phạm thường gặp:

Thu thập thông tin mà không thông báo cho chủ thể
Mua bán thông tin khách hàng để quảng cáo
Rò rỉ dữ liệu cá nhân do không bảo mật
Cung cấp thông tin cho bên thứ ba mà không xin phép
Cài ứng dụng theo dõi, phần mềm gián điệp

Các hành vi này có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự, tùy theo mức độ nghiêm trọng.

7. Mức xử phạt vi phạm về bảo vệ thông tin cá nhân

Theo Nghị định 13/2023 và Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017):

7.1. Xử phạt hành chính

Vi phạm nhẹ: từ 10 triệu đến 70 triệu đồng
Vi phạm nghiêm trọng, có hệ thống: lên đến 100 triệu đồng hoặc cao hơn

7.2. Truy cứu hình sự

Theo Điều 288 Bộ luật Hình sự: Người vi phạm có thể bị:

Phạt tù từ 6 tháng đến 7 năm
Cấm đảm nhiệm chức vụ, hành nghề từ 1 đến 5 năm

8. Làm gì khi bị xâm phạm thông tin cá nhân?

Khi phát hiện bị lộ hoặc bị sử dụng thông tin cá nhân trái phép, bạn có thể:

Bước 1: Liên hệ đơn vị đã thu thập thông tin

Yêu cầu họ giải thích, chấm dứt hành vi sai phạm và khắc phục hậu quả.

Bước 2: Gửi đơn khiếu nại đến Cục An toàn thông tin (Bộ TT&TT)

Thông tin liên hệ:

Website: https://ais.gov.vn
Hotline: 0243.556.2200

Bước 3: Gửi đơn tố cáo đến cơ quan công an

Nếu có dấu hiệu hình sự (mua bán dữ liệu, tống tiền,…), bạn nên gửi đơn tố cáo đến Công an cấp huyện/quận hoặc Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm công nghệ cao.

Tham khảo thêm: Cách tìm bằng chứng chồng ngoại tình

9. Những lưu ý khi sử dụng dịch vụ số để bảo vệ dữ liệu cá nhân

Không chia sẻ CCCD, sổ hộ khẩu, sao kê tài khoản qua Zalo, Facebook, email không bảo mật
Không dùng một mật khẩu cho nhiều tài khoản
Không truy cập các link lạ, nghi ngờ từ người không rõ danh tính
Cài đặt xác minh hai bước cho các tài khoản quan trọng
Chỉ tải ứng dụng từ nguồn chính thức (CH Play, App Store)

Luật bảo vệ thông tin cá nhân là bước tiến lớn trong việc đảm bảo quyền riêng tư cho người dân, đồng thời tạo ra môi trường số an toàn và đáng tin cậy. Tuy nhiên, luật chỉ thực sự hiệu quả khi mỗi người dân ý thức được quyền và nghĩa vụ của mình, biết cách tự bảo vệ dữ liệu cá nhân trước những mối đe dọa ngày càng tinh vi.

Hãy là người tiêu dùng thông minh, cẩn trọng với mọi thông tin mình cung cấp và sẵn sàng lên tiếng khi quyền lợi bị xâm phạm. Một xã hội văn minh, an toàn trên không gian số là trách nhiệm chung của toàn cộng đồng.